Nasłuch
Cztery debaty, sześć stołów tematycznych. Na sali plenarnej analitycy Polityki Insight dyskutowali z ekspertami o tym, jak obronić Zachód, jak zmienić politykę klimatyczną i energetyczną w obliczu wojny, jak zszyć Unię Europejską i jak przeżyć stagflację. W naszych debatach udział wzięli m.in. b. prezydentka Republiki Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarović, dyrektorka ds. Unii Europejskiej w Banku Światowym Gallina A. Vincelette, przewodniczący European Stability Initiative Gerald Knaus i prezes PFR Paweł Borys. Z kolei podczas dyskusji przy okrągłych stołach rozmawialiśmy o tym, jak zakończyć wojnę, jak wojna zmienia transformację energetyczną, a także jak czas destabilizacji wpływa na sektor bankowy. Dyskutowaliśmy o nowych formach organizacji pracy, o tym, jak wykorzystywać dane w medycynie, a także o tym, czy unijne regulacje zapewnią bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni.
Eksperci są zaniepokojeni przyszłością Ukrainy. W kuluarach Ryzyk i Trendów eksperci wyrażali przekonanie, że ukraińska prośba o wejście do NATO była przedwczesna i przesłoniła najważniejszy wysiłek, jakim jest dostarczanie sprzętu. Niemożliwe będzie uzyskanie gwarancji bezpieczeństwa NATO dla Ukrainy podobnej do tej, jaką otrzymały Szwecja i Finlandia. Integracja Ukrainy z UE także ma nikłe perspektywy. Dlatego należy rozważyć inne sposoby zbliżenia UA z UE – na przykład w formie udzielenia jej dostępu do funduszy strukturalnych, bez dostępu do unijnych narzędzi politycznych. Im dłużej Zachód będzie zwlekał z wymuszeniem sankcji, tym szybciej Rosja odzyska odporność i będzie nękać zarówno Ukrainę, jak i Europę. Eksperci przekonani są również, że zima przyniesie kryzys humanitarny o rozmiarach przekraczających ten z początku wojny, a Unia nie jest nań przygotowana.
Biznes wzywa do przyspieszenia transformacji energetycznej. Podczas dyskusji o wpływie wojny na transformację przedstawiciele biznesu wskazywali na trudności związane z koniecznością jednoczesnego radzenia sobie ze skokowo rosnącymi cenami surowców i inwestowania w potrzebną ich zdaniem transformację energetyczną. Według naszych rozmówców w Polsce mamy do czynienia z transformacją dwóch prędkości, ponieważ biznes inwestuje w odchodzenie od paliw kopalnych, podczas gdy rząd prowadzi odwrotną politykę, zwiększając udział węgla w produkcji energii. Eksperci wskazywali, że powinien powstać system aukcji zachęcających przemysł do redukcji zużycia energii. Uczestnicy debaty mówili też o konieczności wzmocnienia walki ze smogiem, bo w obliczu drastycznego wzrostu cen nośników energii jest ryzyko radykalnego pogorszenia jakości powietrza z powodu palenia w piecach szkodliwymi materiałami. Wśród kluczowych działań mogących przyspieszyć transformację uczestnicy rozmowy wskazywali edukację, skuteczną komunikację i planowanie zmian w dłuższej perspektywie.
Niepewność utrudnia finansowanie gospodarki i odbudowę Ukrainy. Podczas okrągłego stołu przedstawiciele zarządów banków mówili o niepewności gospodarczej, rynkowej i regulacyjnej, z jaką się zmagają. Z powodu rezerw frankowych i kosztów wakacji kredytowych rentowność kapitału własnego sektora (2,9 proc. na koniec sierpnia 2022 r.) jest sporo niższa niż koszt tego kapitału (kilkanaście procent), co stawia pod znakiem zapytania opłacalność prowadzenia w Polsce biznesu bankowego. Przy takich wyzwaniach banki są skupione na sobie zamiast na finansowaniu firm, które zmagając się z wysoką inflacją, potrzebują dostępu do taniego kapitału obrotowego. Prezesi zgodzili się, że polskie firmy mogą być po zimie słabe, mało rentowne, część może ogłosić upadłość. Przez to stracą na dobre szansę na uczestnictwo w odbudowie Ukrainy.
Administracja apeluje o bardziej długoterminową perspektywę. Administracja zwracała uwagę, że sektor finansowy przez wiele lat myślał tylko o krótkoterminowych zyskach, sprzedając produkty, które były niekorzystne dla klientów, jak kredyty frankowe czy polisolokaty. Z tego powodu nie powinno go dziwić, że rząd obciąża banki. Zapewne robiłyby to także rządy innych partii. Apelowała, by sektor nabrał długoterminowej perspektywy i pracował np. nad kredytami na stałą stopę procentową, które w razie gwałtownych ruchów w polityce monetarnej nie obciążają kredytobiorców i pozwolą stworzyć bezpieczniejsze portfele kredytowe, bardziej odporne na sytuację rynkową. Banki odpowiadały, że większość błędów z przeszłości, np. sprzedaż kredytów frankowych, nie wynikała z żądzy krótkoterminowego zysku; było to zaś podyktowane nauką - na różnych etapach - tworzenia rynku bankowego w Polsce. 
Współpraca: Joanna Sawicka, Piotr Sobolewski, Piotr Łukasiewicz
Partnerami konferencji Ryzyka i Trendy 2022 są: Amazon, Deloitte, Grupa Żywiec, IKEA, Janssen, KGHM, Żabka Group, European Council on Foreign Relations, Clean Air Fund.
