Zapowiedź
Czy społeczeństwa Zachodu zmienią postawy i zachowania? Beth Gardiner pisze w swojej książce o „niewidzialności” katastrofy klimatycznej. Ludzie słyszą o końcu świata, ale nie doświadczają symptomów nadchodzącego kryzysu. Od 2017 r. rośnie odsetek Europejczyków, którzy uważają, że zmiana klimatyczna jest poważnym problemem. W 2019 r. osiągnął on 93 proc. Choć nie zawsze przekłada się to na działania, a aktywności podejmowane przez Europejczyków nie mają istotnego wpływu – co prawda 75 proc. deklaruje, że sortuje śmieci, ale jedynie 37 proc. rezygnuje z samochodu na rzecz publicznego transportu i tylko 12 proc. bierze pod uwagę ślad węglowy, kiedy decyduje o urlopie. Ostatecznie większość obywateli oczekuje działań przede wszystkim od rządów i przedstawicieli biznesu. Zastanowimy się, czy rosnąca świadomość i poczucie zagrożenia przełożą się na zmianę zachowań, m.in. konsumenckich. Czy ludzie przestaną latać, jeździć samochodami czy jeść mięso?
Czy politycy mają ofertę dla wyborców rozumiejących powagę sytuacji? Zieloni z marginalnych partii protestu przeradzają się w poważnych graczy na scenie politycznej wielu państw. W Austrii weszli do rządu jako koalicjant konserwatystów Sebastiana Kurza, a w Niemczech od miesięcy są drugą partią w sondażach i mocnym kandydatem na partnera dla CDU/CSU. Partie głównego nurtu dostosowują się do rosnącej popularności zielonych i przejmują ich postulaty. Ponadto temat zmian klimatycznych przestał być domeną partii lewicowych. Coraz częściej liberałowie i konserwatyści wciągają go na sztandary, szukając odpowiedzi na wyznawania naszych czasów w zgodzie ze swoim światopoglądem i wyznawaną doktryną ekonomiczną. Z kolei niektóre ugrupowania skrajnie lewicowe (ale też prawicowe) sprzeciwiają się zaostrzaniu polityki klimatycznej, ostrzegają przed utratą miejsc pracy i wzrostem cen energii, co uderzy w najbiedniejszych wyborców. Czy w nowej dekadzie stosunek do zmian klimatu stanie się najważniejszą osią politycznej debaty i zastąpi spory światopoglądowe?
Czy transformacja energetyczna jest możliwa? Ciężar finansowy działań, które trzeba podjąć, by ograniczyć globalne ocieplanie, poniesie głównie energetyka i przemysł. By utrzymać globalny wzrost temperatury na poziomie 1,5 st. Celsjusza, w 2050 r. 70-85 proc. energii na świecie musi pochodzić z OZE, a tylko 3-11 proc. z gazu i 0-2 proc. z węgla (raport IPCC). Paliwa kopalne trzeba zastąpić zieloną energią, ale prawdopodobnie też atomem, bez którego osiągnięcie celów klimatycznych będzie niemożliwe. A ciężki przemysł będzie musiał stopniowo przestawiać się na wodór. Kluczem do transformacji w Europie ma być Europejski Zielony Ład - propozycja Komisji ma całkowicie zmienić politykę klimatyczną i gospodarkę Unii. Ważnym elementem tego projektu cywilizacyjnego ma być mechanizm sprawiedliwej transformacji, który wesprze regiony uzależnione od paliw kopalnych, m.in. Polskę. W Europie środki na rewolucję energetyczną będą pochodzić m.in. z budżetu Unii i Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Będziemy rozmawiać, jak te środki zostaną podzielone, jak mogą pomóc zmobilizować fundusze prywatne oraz jak silnie będą powiązane z polityczną wolą zmian w państwach członkowskich.
Czy w obliczu narastającego kryzysu dojdzie do rewolucji? Trudno sobie wyobrazić, że w najbliższym czasie dojdzie do globalnego porozumienia znacząco zmniejszającego emisję gazów cieplarnianych. Wydaje się, że Europie pozostaje świecić przykładem, ale nawet wdrożenie Europejskiego Zielonego Ładu może okazać się niewystarczające, szczególnie jeżeli spotka się z oporem przemysłu i niektórych państw członkowskich. To z kolei - w obliczu rosnącej świadomości społecznej i coraz ważniejszej roli, jaką klimat odgrywa w debacie politycznej, z jednej strony oraz oporu rynków i firm do ograniczania zysków i uniezależnienia wzrostu gospodarczego od zwiększania emisji gazów cieplarnianych z drugiej – niechybnie doprowadzi do radykalizacji i napięć społecznych. Czy czeka nas powtórka rewolucji 68 r., kiedy pokolenie wychowane na Młodzieżowych Strajkach Klimatycznych i Extinction Rebellion pójdzie na studia? Czy w obliczu kataklizmów pogodowych, niedoborów surowców, przede wszystkim wody i żywności, oraz olbrzymich migracji czeka nas globalna rewolucja?
PANELIŚCI
Beth Gardiner, autorka książki „Uduszeni. Toksyczna prawda o powietrzu, którym oddychamy”, opowie o stosunku społeczeństw Zachodu do katastrofy klimatycznej, o potencjale zmian oraz o narastającym buncie. Carolina García Gómez, prezeska IKEA Polska, zmierzy się z trudnym dla biznesu pytaniem, czy kapitalizm stoi w sprzeczności z walką o klimat, czy wręcz przeciwnie – może ją wspomóc. Jerzy Buzek, poseł do Parlamentu Europejskiego i premier rządu, który przeprowadził gruntowne reformy na Śląsku, opowie o kosztach transformacji energetycznej dla Polski i Europy oraz o tym, czy sprawiedliwa transformacja zmieni podejście regionów górniczych do zmian klimatu. Mikołaj Dowgielewicz, dyrektor generalny Europejskiego Banku Inwestycyjnego, zmierzy się z pytaniem, jak walczyć ze zmianami klimatu, nie obniżając konkurencyjności europejskiej gospodarki. 
Współpraca: Monika Helak, Robert Tomaszewski, Paweł Wiejski, Aleksandra Wójtowicz
